प्राणात्मकं हकाराख्यं बीजं तेन तदुद्भवाः।
षडूर्मयः स्यू रेफोत्था गुणाश्चत्वार एव च।।4.2।।

ईकारस्य गुणाः प्रोक्ताः षडिति क्रमतो बुधैः।
ऊकारान्तास्त्वकाराद्याः षड्वर्णाः षडभ्य एव तु।।4.4।।

एकारादिविसर्गान्तं वर्णानां षट्कमुद्गतम्।
ईकारस्य षडङ्गेभ्य इतीदं षोडशांशवत्।।4.6।।

गतो वो बीजतामेष प्राणिष्वेव व्यवस्थितः।
ब्रह्माण्डं ग्रस्तमेतेन व्याप्तस्थावरजङ्गमम्।।4.8।।

रेफो मायाबीजमिति त्रिधा समभिधीयते।
शक्तिः श्रीः संनतिः कान्तिर्लक्ष्मीर्मेधा सरस्वती।।4.10।।

तामेनां कुण्डलीत्येते सन्तो हृदयगां विदुः।
सा रौति सतत देवी भृङ्गी संगीतकध्वनिः।।4.12।।

चराचरस्य जगतो बीजत्वान्मूलमेव तत्।
मूलस्य बिन्दुयोगेन शतानन्द त्वदुद्भवः।।4.14।।

हरत्वमस्य तेनैव सर्वात्मत्वं ममापि च।
अस्य बिन्दोः समुद्भूत्या तदन्तो हं स उच्यते।।4.16।।

बिन्दुर्दक्षिणभागस्तु वामभागो विसर्गकः।
तेन दक्षिणवामाख्यौ भानौ पुंस्त्रीविशेषितौ।।4.18।।

पुंरूपं सा विदित्वा स्वं सोऽहंभावमुपागता।
स एष परमात्माख्यो मनुरस्य महामनोः।।4.20।।

ताराद्विभक्ताच्चरमांशतः स्यु

र्भूतानि खादीन्यथ मध्यमांशात्।

इनादितेजांसि च पूर्वभागा
च्छब्दाः समस्ताः प्रभवन्ति लोके।।4.22।।

तद्वर्णभिन्ना गायत्री गायकत्राणनाद्भवेत्।
सप्तग्रहात्मिका प्रोक्ता यदेयं सप्तभेदिनी।।4.24।।

तवर्गोत्थः सुरगुरुः पवर्गोत्थः शनैश्चरः।
यवर्गजोऽयं शीतांशुरिति सप्तगुणा त्वियम्।।4.26।।

इति संलीनसूर्यांशे वर्गषट्के तु षड्गुणाः।
हृल्लेखेयं तथा यन्त्रं स्मर्यते स्मृतिकोविदैः।।4.28।।

अस्यास्तु रजसा चैव तमसा च दिवानिशम्(?)।
सत्त्वावष्टब्धबिन्द्वात्मा मेरुं चरति भास्करः।।4.30।।

ऋक्षराश्यादियुतया चक्रगत्या जगत्स्थितिः।
वक्ष्यामि चक्ररूपं च प्रबन्धं राशिभिर्यथा।।4.32।।

आद्यैर्मेषाह्वयो राशिरीकारान्तैः प्रजायते।
ऋकारान्तैरुकाराद्यैर्वृषो युग्मं ततस्त्रिभिः।।4.34।।

षड्भ्यः कचटतेभ्यश्च पयाभ्यां च प्रजज्ञिरे।
वणिगाद्यास्तु मीनान्ता राशयः शक्तिजृम्भणात्।।4.36।।

पादाधिका मकरयुक्िंसहवृश्चिकसंज्ञकाः।
पादोनौ कुम्भवृषभौ वणिक्कन्ये च पञ्चके।।4.38।।

वणिङ्मकरमेषाह्वकुलीरा रक्तरोचिषः।
चरावशिष्टाश्चत्वारः स्थिराः श्वेताः पृथङ्मताः।।4.40।।

अङ्गारावजवृश्चिकौ वृषतुले शुक्रस्य युक्कन्यके

बौधे कर्कटकाह्वयो हिमरुचः सिंहस्तथा गोपतेः।

चापाब्जावपि धैषणौ मकरकुम्भाख्यौ च मान्दौ ग्रहाः
प्रोक्ता राश्यधिपा बलौ च कलशे सोऽयं क्रमो दर्शितः।।4.42।।

ततस्तदूर्ध्वभागस्थो भुवश्चक्रः समस्तथा।
स तु सिंहादिको यस्मिन्पैतृकी नियता गतिः।।4.44।।

धनुस्तु देवलग्नत्वात्समासाल्लग्नमुच्यते।
वेध्या धनुर्मेषसिंहमकरर्षभकन्यकाः।।4.46।।

मूलाश्िवनीमघज्येष्ठारेवत्याश्लेषकास्तथा।
याम्यपूर्वानुपूर्वाहिर्बुध्निपुष्यानुराधकाः।।4.48।।

चरस्थिरोभयात्मानश्चातुर्वर्ण्यगुणात्मकाः।
राशिं राश्यधिपास्त्वेवं बुध्युर्वेधविधानतः।।4.50।।

आभ्यामश्वयुगेर्जाता भरणी कृत्तिका पुनः।
लिपित्रयाद्रोहिणी च तत्परस्ताच्चतुष्टयात्।।4.52।।

कतस्तिष्यस्तथाश्लेषा खगयोर्घङयोर्मघाः।
चतः पूर्वाथ छजयोरुत्तरा झञयोस्तथा।।4.54।।

ज्येष्ठा धकारान्मूलाख्यो नपफेभ्यो बतस्तथा।
पूर्वाषाढा भूतोऽन्या च संजाता श्रवणो मतः।।4.56।।

ताभ्याममोभ्यां लार्णोऽयं यदा वै सह वत्स्यते।
तदेन्दुसूर्ययोर्योगादमावास्या प्रतीयते।।4.58।।

स पुनः षसहैः सार्धं परप्रोष्ठपदं गतः।
कारस्कराख्यामलकोदुंबरो जम्बुसंज्ञकः।।4.60।।

वकुलः शबरः सर्जो वञ्जुलः पनसार्ककौ।
शमीकदम्बनिम्बाम्रौ मधूकान्ता दिनाङ्घ्रिपाः।।4.62।

तिथिनक्षत्रवारेषु स्वेषु मन्त्रजपो वरः।
तस्मादेषां दिनादीनां वक्ष्यन्ते देवता अपि।।4.64।।

अश्वेभाजभुजङ्गसर्पसरमा मार्जारकाजा बिली

मूषा मूषिकरुद्रयानमहिषी व्याघ्रो यमारोहणम्।

व्याघ्र्यैणी हरिणी श्ववानरपशुः शाखामृगी स्त्री हयो
मर्त्यो गौः करिणीति साधु कथिता नक्षत्रयोन्यः क्रमात्।।4.66।।

तेन त्रिंशत्तिथयो

द्वादशधा वर्णतो भिन्नाः।

ता एव स्युर्द्विविधाः
पुनरपि पूर्वान्त्यपक्षभेदेन।।4.68।।

संज्ञासाम्ये सत्यपि

सौम्यात्तु ह्रासवृद्धितस्तिथयः।

न समाः पक्षद्वितये
त्रिंशद्भेदास्तथा हि संप्रोक्ताः।।4.70।।

राशिभ्यः सदिनेभ्यः स

तिथिभ्यः शक्तिजृम्भणसमुत्थानात्।

अक्षरभेदविकारा
त्करणान्यपि सप्तभेदकान्यभवन्।।4.72।।

एवं संग्रहराशिक

दिनतिथिकरणप्रभेदकाः कथिताः।

अस्मात्पञ्चविभेदा
द्विज्ञेया पञ्चवर्णनिष्पत्तिः।।4.74।।

सचराचरस्य जगतो
मूलत्वान्मूलतास्य बीजस्य।।4.76।।